علل بروز اعتیاد
مصرف مواد مخدر و مساله اعتیاد یکی از جدی ترین مشکلات جامعه امروزی است . این پدیده به یک معضل روانی ، اجتماعی و خانوادگی تبدیل شده است و علی رغم تلاش های گسترده برای کنترل آن روندی رو به رشد داشته است . طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی ، اعتیاد یعنی : در حالتی فرض بر اثر تکرار مواد مخدر است که بر اثر مصرف مکرر مواد حالت روحی خاصی در فرد ایجاد می شود و براثر قطع دارو ، سندروم محرومیت در شخص معتاد ایجاد می گردد و این حالت هم برای فرد و هم برای جامعه بسیار خطرناک است . اعتیاد یک ناهنجاری با نشانه های بالینی ، رفتاری و شناختی است که در بروز آن عوامل اجتماعی ، روان شناختی و زیست شناختی دخالت دارند . در ادامه مقاله به علل بروز اعتیاد می پردازیم .
علل فردی یا روانی بروز اعتیاد
علل فردی بروز اعتیاد شامل موارد زیر می باشد :
مشکلات روانی : عموما افرادی که به مواد مخدر پناه می برند افرادی هستند که اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی داشته و قدرت مقابله با مشکلات را ندارند و برای رهایی از ناراحتی ها و مشکلات به اعتیاد پناه می برند و همین فرار از زیر بار مشکلات فردی علت عمده گرایش افراد به مصرف مواد مخدر است . افراد افسرده نیز که قدرت لذت بردن از دنیا را ندارند به سمت مواد مخدر کشیده می شوند .
سبک شخصیتی و اختلالات شخصیت : تقریبا تمامی مطالعات انجام شده ارتباط بین سبک شخصیت و گرایش به اعتیاد را تایید کرده اند و عدم رشد و تکامل شخصیت عامل مهمی محسوب می شود . مبتلا بودن به اختلال افسردگی ، اختلال شخصیت ضداجتماعی و اختلالات اضطرابی از شایع ترین اختلالاتی است که در بروز اعتیاد نقش دارند . خصوصیات روانی و شخصیتی معتادان صرفا به دلیل مصرف مواد مخدر نیست بلکه معتادان قبل از اعتیاد نیز دچار نارسایی هایی در شخصیت خود هستند که با مصرف مواد این نارسایی ها تشدید می شوند .
رها شدن از روند زندگی عادی و روزمره : یکی از عوامل موثر در بروز اعتیاد هم در جوامع پیشرفته و هم در جهان سوم ایجاد یک تفریح و رها شدن از زندگی روزمره است که کم کم به یک عادت ملال آور تبدیل می شود . مصرف تفننی مواد در نهایت باعث اعتیاد به مواد مخدر می شود .
علل خانوادگی بروز اعتیاد
خانواده نقش بسیار مهمی در تربیت فرزندان و شکل دادن به شخصیت آنها دارد در نتیجه نقش مهمی نیز در بروز اعتیاد دارد . عوامل زیر جزء عوامل خانوادگی بروز اعتیاد می باشند :
محدود كردن فرزندان : محدود بودن منجر به فعال شدن حس كنجكاوی فرد و بروز مشكلات عاطفی می شود . كنترل بيش از حدّ فرزندان سبب می شود كه فرد وابسته به زور باشد و زمانی که از زیر بار فشار والدین بیرون آمد دست به کارهای مجرمانه می زند . زيرا از كودكی حس كنترل درونی (وجدان) او خاموش بوده و هميشه به كنترل خارجی و احتمالا زور وابسته بوده است.
اعتياد يكی از اعضای خانواده : افرادی که در خانواده های معتاد زندگی می کند از یک طرف ترس مصرف مواد در آنها از بین رفته و از طرف دیگر به آسانی به مواد دسترسی دارند بنابراین به احتمال زیاد به مواد مخدر گرایش پیدا می کنند .
رفاه اقتصادی خانواده : افرادي كه درآمد زیادی دارند موقعيت و زمينه مساعدتری برای شركت در همانیها يا تفريحات متنوع در داخل يا خارج از كشور دارند و بديهی است كه اين قبيل امكانات و تفريحات ، زمينه را هم برای مصرف و هم برای فروش مواد مخدر بسيار مساعد می نمايد. هم چنین در این خانواده نوع روابط سرد بوده و افراد خانواده فاصله عاطفی زیادی از هم دارند .
فقر خانواده : فقر يكي از مسائل اجتماعی است که در وقوع انحرافات و افزايش ميزان آن ، به ويژه در زمينه جرايم زنان ، اعتياد و سرقت تأثيرگذار است . فقر و اعتیاد یک رابطه دوسویه دارند که در یک چرخه معیوب قرار می گیرند ؛ هرگاه فرد فقير به دليل مشكلات مالی به اعتياد روی آورد ، اعتياد باعث فقر هر چه بيشتر او می شود زيرا از یک طرف مصرف مواد مخدر نيازمند به صرف هزينه می باشد و از طرف دیگر فرد معتاد ضعيف شده است و اراده كار كردن ندارد .
دعوا بین والدین : خانواده ، منبع امنیت و آرامش است . اختلاف در خانواده از علل مهم گرايش افراد به ناهنجاری ها و اعتياد است . افراد پرورش يافته در خانواده نابسامان و از هم گسيخته زمينه های بيشتری در گرايش به انحراف و اعتياد دارند. زمانی كه محيط خانواده ، محيط مناسبی برای زندگی نباشد ، فرد سعی می كند بيشترين وقت خود را در خارج از خانه صرف نمايد و اين كار ، ارتباط افراد را با افراد خلافکار و معتاد زیاد می کند . بايد توجه داشت كه هر قدر ستيزه های خانوادگی بيشتر باشد ، احتمال كشش افراد به طرف مصرف مواد مخدر و ديگر انحرافات اجتماعی بيشتر است.
علل اجتماعی بروز اعتیاد
برخی از علل اجتماعی گرایش به مواد مخدر به شرح زیر می باشد :
در دسترس بودن زیاد مواد مخدر و دسترسی آسان به آن : اگر فرد زمینه ای مصرف مواد را داشته باشد و به مواد مخدر نیز به آسانی دسترسی داشته باشد احتمال مصرف مواد و اعتیاد بالا می رود .
دوستان ناباب : کودکان و نوجوانان بیشترین تاثیر پذیری را گروه دوستان دارند . گروه همسالان برخلاف خانواده و مدرسه ، كاملا مطابق با علایق اعضاست و چارچوب های خانواده در آن وجود ندارد ، و تقریبا در 60 درصد مواقع مصرف مواد در همین گروه های دوستی اتفاق می افتد .
بیکاری : بيكاری هم به فقر شخص و هم سبب ايجاد بيماری های روانی ، افسردگی ، ضعف اعتماد بنفس ، و از بين رفتن اميدواری می شود كه در نهايت ، به اعتياد شخص منجر می گردد . بيكاری منجر به افزايش اوقات فراغت فرد می شود و چنانچه برای اوقات فراغت افراد برنامه ريزی های منطقی و مناسبی اتخاذ نشده باشد زمينه گرايش به اعتياد برای آنان مهيا می شود ، چرا كه در اين فرصت فرد با منحرفان و معتادان آشنا می گردد و به آن ها می پيوندد . اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد انواع مواد اعتیادآور و مخدر دارید در کانال تلگرام اختلالات روان شناختی و مهارت های زندگی عضو شوید .یا با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا تماس بگیرید تا از کمک مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی فیلیا استفاده کنید .
منابع : بررسی ويژگی های روانشناختی و شخصيتی جوانان وابسته به مواد مخدر افيونی در شهر كاشان ؛ دکتر فاطمه عصاریان
مطالعات مردم شناسانه در گرايش به مصرف مواد مخدر ؛ محمدرضا قنبري
نگاهي به عوامل مؤثر بر گرايش نسل جوان به مواد مخدر ؛ علي موسي نژاد
علل گرايش به مصرف مواد از دیدگاه مراجعه کنندگان به مراکز ترک اعتياد استان کرمانشاه ؛ علی اکبر ویسی رایگانی
پاسخ مشاور: سلام بله . معمولا ً افرادی که به سمت مواد مخدر می روند افرادی هستند که اعتماد به نفس پایینی دارند و قدرت مقابله با مشکلات را ندارند و برای رهایی از ناراحتی ها و مشکلات به اعتیاد پناه می برند و همین فرار از زیر بار مشکلات فردی علت عمده گرایش افراد به مصرف مواد مخدر است . افرادی که افسردگی دارند نیز قدرت لذت بردن از زندگی را ندارند به سمت مواد مخدر می روند .
پاسخ مشاور: سلام بله نظر شما کاملاً صحیح می باشد . تاثیر دوستان و محیط اطراف فرد خیلی در زندگی انسان تاثیر دارد و والدین باید همیشه به فرزندان خود این مسئله را یادآوری کنند .
پاسخ مشاور: سلام . بله در دسترس بودن مواد هم باعث اعتیاد می شود . و جزء علل اجتماعی بروز اعتیاد محسوب می شود . در کل علل بروز اعتیاد را می توان به علل فردی یا روانی ، علل خانوادگی ، و علل اجتماعی تقسیم کرد .
پاسخ مشاور: سلام . خیلی ممنون از حسن توجه شما .
پاسخ مشاور: سلام . بله خیلی از افراد با این صحبت دوستان و اطرافیان که این مواد اعتیاد آور نیست مصرف می کنند و متاسفانه معتاد می شوند .
پاسخ مشاور: سلام . بله یکی از علت های اعتیاد مشکلات خانوادگی مانند دعوای بین والدین است . والدین باید توجه کنند وقتی محیط خانه بدون آرامش است فرد سعی می كند بيشترين وقت خود را در خارج از خانه صرف نمايد و اين كار ، ارتباط افراد را با افراد خلافکار و معتاد زیاد می کند .
جدیدترین مطالب فیلیا
