مهارت حل مسئله چیست
حل مسئله همواره با انسان همراه بوده است ! زمانی که انسان غارنشین از خود می پرسید : " چگونه خود را گرم کنم ؟ " در پی حل یک مسئله بود . زمانی که انسان از خود می پرسید : " چگونه جلوی شیوع طاعون در شهر را بگیرم ؟ " نیز با یک مسئله روبرو بود و بالاخره وقتی انسان از خود پرسید : " چگونه روی کره ماه قدم بگذارم ؟ " نیز باید مسئله ای را حل می کرد .
بنابراین حل مسئله مهارتی است که بقای نسل در گرو آن است . به نظر می رسد انسان ها خیلی اوقات می توانند مشکلات خویش را حل نمایند بی آن که حل مسئله را به صورت پیشرفته یاد گرفته باشند ، اما از سوی دیگر خیلی اوقات نیز انسان ها نمی توانند مسئله خود را حل کنند چون حل مسئله را به صورت یک مهارت ، به طور اختصاصی نیاموخته یا تمرین نکرده اند .
همه ما می توانیم از داشتن مهارت های حل مسئله بهره مند شویم زیرا همه ما روزانه با مسائل زیادی مواجه می شویم . برخی از این مسائل آشکارا شدیدتر یا پیچیده تر از مشکلات دیگر هستند . در ادامه با مفهوم مهارت حل مسئله و اهمیت آن بیشتر آشنا می شوید .
تعریف مهارت حل مسئله
تعریف مهارت حل مسئله عبارت است از یک فرایند شناختی رفتاری که توسط خود فرد هدایت شده و او سعی می کند با کمک آن راه حل های موثر یا سازگارانه ای برای مسائل زندگی روزمره خویش پیدا کند . به این ترتیب حل مسئله یک فرایند آگاهانه ، منطقی ، تلاش بر و هدفمند است . حل مسئله شامل تشخیص علل احتمالی یک مسئله و تهیه برنامه ای عملی برای حل آن مشکل است .
مهارت حل مسئله ، یکی از مهارت های زندگی بوده و به توانایی ما برای حل مشکلات به صورت موثر ، به موقع و بدون هیچ گونه موانع اشاره دارد و شامل مراحل توانایی شناسایی و تعریف مسئله ، ایجاد راه حل های جایگزین ، ارزیابی و انتخاب بهترین گزینه و اجزای راه حل انتخاب شده است . دریافت کردن بازخورد و پاسخ مناسب به راه حل نیز بعدی ضروری از مهارت حل مسئله است .
مردم همواره برای مواجهه با مشکلات در زندگی شخصی و حرفه ای خود از مهارت حل مسئله کمک می گیرند که استفاده موثر از این مهارت اغلب نیازمند انجام گام به گام مراحل آن و به کار گرفتن یک چارچوب تعیین شده حل مسئله است .
تعریف مسئله ؟
واژه نامه مختصر آکسفورد ( Concise Oxford Dictionary ) ، مسئله را این گونه تعریف می کند : " یک موضوع مبهم یا دشوار که نیاز به راه حل دارد " و " چیزی که درک یا مقابله و سر و کار داشتن با آن دشوار است " . علاوه بر این تعاریف ، در نظر گرفتن دیدگاه خود در مورد این که مسئله چیست نیز مهم است .
ما دائماً با فرصت هایی در زندگی ، کار ، مدرسه و در خانه روبرو می شویم . با این حال بسیاری از این فرصت ها از دست می روند یا به طور کامل از آن ها استفاده نمی کنیم و بنابراین جلوی پیشرفت و موفقیت خود را می گیریم . اغلب ما در مورد چگونگی استفاده از فرصت ها و همچنین موانعی که برای ما سودمند هستند اطلاعات کمی داریم . این موانع می توانند یک موقعیت بالقوه مثبت را به یک موقعیت منفی و یک مسئله تبدیل کنند .
پرسیدن این سوالات وقتی که با یک مسئله روبرو می شویم به ما کمک می کند که فرصت ها را از دست ندهیم : آیا مسئله واقعی بوده یا ناشی از ادراک من است ؟ آیا این مسئله واقعاً یک فرصت است ؟ آیا این مسئله نیاز به راه حل دارد ؟
5 ابزار ضروری برای حل مسئله
چند مهارت اصلی وجود دارد که افراد دارای توانایی حل مسئله از آن ها برخوردار هستند . 5 ابزار ضروری برای حل مسئله عبارت اند از :
-
خلاقیت : حل مسئله موثر به توانایی بارش فکری و تفکر همراه با نوآوری نیاز دارد تا فرد از طریق آن بتواند راه حل هایی جدید برای مشکلات بلند مدت پیدا کند .
-
کار تیمی : پرداختن به یک مسئله جمعی یا یک مشکل اجتماعی سیستماتیک ، فرد را ملزم می کند که با سایر اعضای تیم همکاری کرده و اعضا نیز از هم حمایت کنند .
-
مهارت های تفکر منطقی : برای تشخیص علت بروز مشکل و رسیدن به بهترین راه حل ، فرد باید از مهارت های تحلیلی برخوردار باشد و یک روند منطقی و روشمند را دنبال کند .
-
تصمیم گیری : حل مسئله و مهارت تصمیم گیری لازم و ملزوم یکدیگرند . مهم است که فرد به خودش در گرفتن تصمیم اعتماد کند .
-
هوش هیجانی بالا : اگر مسئله ، یک تعارض بین فردی باشد ، ایجاد تغییر احتمالاً بر دیگران به صورت عاطفی تاثیر می گذارد به همین دلیل در این زمینه هوش هیجانی بسیار مهم است .
اهمیت مهارت حل مسئله
حل مسئله هم برای افراد و هم برای سازمان ها مهم است زیرا به ما توانایی اعمال کنترل بر محیط را می دهد . در ادامه با اهمیت مهارت حل مسئله بیشتر آشنا خواهید شد .
ترمیم چیزهایی که با مشکل مواجه اند : برخی از چیزها با گذشت زمان فرسوده می شوند و برخی دیگر از روز اول دچار نقص هستند . محیط شخصی و کاری مملو از تعاملات و فرایندهایی هستند که یا نقص داشته یا به شکل درست خود کار نمی کنند . حل مسئله به افراد توانایی تشخیص این مسائل و پیدا کردن دلیل خرابی ، همچنین تعیین مسیر عملی برای ترمیم آن ها را می دهد .
استفاده از فرصت ها : حل مسئله فقط برای پاسخگویی به محیطی که امروزه وجود دارد به کار نمی رود . در مورد اهمیت مهارت حل مسئله لازم به ذکر است که این مهارت به ما در نوآوری ، خلاقیت و مطلوب تر کردن محیطمان کمک می کند . حل مسئله به ما این امکان را می دهد که فرصت ها را در محیط شناسایی کرده و از آن ها بهره برداری کنیم تا در نتیجه بتوانیم بر آینده خود کنترل داشته باشیم .
پرداختن به رویدادهای آتی : انسان ها آموخته اند که فرایندها را شناسایی کرده و از روابط علت و معلولی در محیطشان آگاه شوند . این مهارت نه تنها ما را قادر می سازد هنگام خرابی چیزها ، آن ها را اصلاح کنیم بلکه با کمک آن می توانیم اتفاقات آینده را پیش بینی کنیم ( بر اساس تجربه گذشته و وقایع جاری ) . حل مسئله می تواند برای رویدادهای پیش بینی شده اعمال شود . از طریق آن می توان بر احتمال وقوع این رویدادها تاثیر گذاشته یا در صورت وقوع آن ، تاثیرش را به تاخیر بیندازیم .
بهبود عملکرد : افراد و سازمان ها بی ارتباط با محیط نیستند . روابط پیچیده ، مداوم و در حال تغییرند که هر اقدام شخص می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر آن ها تاثیر بگذارد . این وابستگی متقابل انسان ها را قادر می سازد تا برای حل مشکلات پیچیده با یکدیگر همکاری کنند و همچنین دیگران را مجبور می کند که به بهبود عملکرد خود بپردازند . حل مسئله به ما کمک می کند که روابط را درک کنیم ، مهارت های ارتباطی بهتری داشته باشیم و تغییرات و پیشرفت های لازم برای رقابت و زنده ماندن در یک محیط دائماً در حال تغییر را به کار بگیریم .
نتیجه گیری
همانطور که تا به اینجا ملاحظه کردید ، مهارت حل مسئله و فرایند حل مسئله بخشی مهم از زندگی روزمره افراد و سازمان ها است . تقویت و پرورش این مهارت از طریق آموزش ، تمرین و یادگیری می تواند به افراد کمک کند تا مشکلات را به صورت موثرتری حل کرده که با در نتیجه آن و با گذشت زمان ، افراد می توانند مشکلات پیچیده و. به مراتب دشوارتری را حل کنند .
اگر با خواندن این مقاله متوجه ضرورت مهارت حل مسئله و اهمیت آن در زندگی خود شده اید و می خواهید در مورد مهارت های زندگی بیشتر بدانید می توانید با کلیک بر روی لینک زیر با خودآگاهی که مهارتی مهم از میان مهارت های زندگی است آشنا شوید .
اگر پس از مطالعه این مقاله ، باز هم سوالاتی در مورد تعریف و اهمیت مهارت حل مسئله داشتید می توانید با کارشناسان سامانه مشاوره فیلیا تماس بگیرید و یا برای مطالعه مطالب بیشتر ، کانال تلگرامی اختلالات روانشناختی و مهارت های زندگی را دنبال کنید .
سوالات متداول
1- مهارت حل مسئله چه معناست ؟
این مهارت به معنای تشخیص علل احتمالی یک مسئله و تهیه برنامه ای عملی برای حل آن است که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
2- ابزارهای ضروری برای حل مسئله شامل چه مواردی است ؟
این ابزارها شامل 5 مهارت هستند از جمله خلاقیت ، تفکر منطقی ، تصمیم گیری و هوش هیجانی که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
3- چرا مهارت حل مسئله مهم است ؟
برخورداری از این مهارت باعث بهبود عملکرد افراد و استفاده از فرصت ها می شود که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
جدیدترین مطالب فیلیا
