اختلالات رفتاری در کودکان سندرم داون

سندرم داون متداول ترين اختلال كروموزومي مادرزادی است كه همیشه كم تواني ذهني را به میزان های مختلف و مشکلات رفتاری را به همراه دارد . سندرم داون نخستین بار ، به وسیله پزشک انگلیسی به نام جان لانگدن دان در سال 1866م  بر اساس خصوصیت های جسمی و رواني توصیف شد ، عقب ماندگي ذهني خصوصیت عمده سندروم داون است كه اكثر آنان در گروه عقب مانده ذهنی متوسط و شديد قرار می گیرند . علت بیماری اختلال و نقص كروموزومی است.  اين بیماران يک كروموزوم اضافی درکروموزوم شماره 21 دارند . این کودکان مشکلات رفتاری زیادی از جمله مشکلات توجه ، گوشه گیری ، اضطراب و .. را از خود نشان می دهند که بر رشد آینده آنها و توانایی یادگیری شان نیز تاثیر دارد . در این مقاله به اختلالات رفتاری کودکان سندرم داون می پردازیم . 

اختلالات رفتاری همراه با مشکلات جسمی در کودکان سندرم داون

برخی مشکلات جسمانی در کودکان سندرم داون باعث بروز مشکلات رفتاری در آنها می شود که در ادامه به این مواد اشاره می کنیم :
اختلالات رفتاری همراه با مشکلات جسمی :

• بینایی و شنوایی : این کودکلان هر سال یک بار باید مورد ارزیابی بینایی و شنوایی قرار بگیرند ، این دو حس بسیار حیاتی بوده و در یادگیری نقش مهمی دارند . 
• کم کاری و پرکاری تیروئید : این مساله یک مشکل پزشکی است ولی تاثیرات رفتاری دارد . کم کاری تیروئید موجب می شود این افراد احساس خستگی و بی حوصلگی کرده و کم صبر شوند . 
• اختلالات خواب : مشکل در خوابیدن خود نوعی اختلال است و علاوه بر این موجب بروز پرخاشگری می شود .
• مشکلات گفتاری : مشکلات در بیان کردن و فهم گفتار باعث بروز مشکلات ارتباطی و تحصیلی می شود . برخی از این کودکان به دلیل عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر با دیگران دچار پرخاشگری و گوشه گیری می شوند . 

اختلالات عاطفی و رفتاری در کودکان سندرم داون

مشکلات رفتاری ، مشکلات اجتماعی و فردی فراوانی به بار می آورد ، کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری خانواده و اجتماع را با مشکلات و چالش های زیادی رو به رو می کنند و آنها را در برابر مسائل مختلف آسیب پذیر می کند ، در ادامه اختلالات رفتاری که در افراد سندرم داون دیده می شود بیان می کنیم .

اختلالات عاطفی - رفتاری : 
در مطالعه ای که در سال 2004 انجام گردید نشان داد که کودکان سندرم داون در همه حوزه های اختلالات رفتاری مشکل دارند که شامل موارد زیر می باشد : 

• اختلالات ارتباطی : مشکلات ارتباطی باعث می شود فرد در ارتباطات اجتماعی دچار مشکل شود و نتواند نیازهای خود را به درستی مطرح نماید .
• خود آزاری : خود آزاری ، آسیب رساندن به دیگران و صدمه زدن به محیط فیزیکی مانعی در راه یادگیری دانش و مهارت های جدید است . 
• مشکلات تحصیلی : در اغلب اوقات مشکلات تحصیلی این افراد را مستعد مشکلات رفتاری می کند ، مشکلات رفتاری مشکلات یادگیری را تشدید می کند و موجب شکست فرد در زمینه های مختلف می شود .
• مشکل در مهارت های خودیاری : منظور از مهارت های خودیاری ، کارهایی است که کودک باید بتواند برای رفع نیازهای شخصی خود انجام دهد مثل پوشیدن لباس ها ، کفش و جوراب ، شستن دست و صورت ، مسواک زدن و حمام کردن ، بستن دکمه ها و ...
• مشکل در رفتارهای سازشی : اصطلاح رفتار سازشی ، اصطلاحی است که به توانایی یک فرد در برآورده ساختن نیازهای یک زندگی مستقل در جامعه گفته می شود . رفتارهای سازشی مهارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی مانند شستن و توالت‌کردن گرفته ، تا مهارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشرفته‌تری چون خرج‌کردن پول را در بر می گیرد . معمولاً افرادی که مشکلات یادگیری شدیدی دارند و یا کسانی که مشکلات جسمانی و عقب ماندگی هستند ، در مقایسه با دیگران از سطح پائین‌تری از رفتار سازشی برخوردارند .
• افسردگی و گوشه گیری 
• بی اختیاری ادرار و مدفوع 
• نقص در توجه 
• اختلالات خوردن 
• اختلالات خواب 
• تیک 
• صرع 
• اختلالات عاطفی 
• لجبازی و نافرمانی 
• ناتوانی در مستقل عمل کردن 
• اضطراب و تنش 
• در این کودکان مشکلات ذهنی و رفتاری هم به اندازه مشکلات جسمی اهمیت دارند و برطرف کردن آنها نیازمند کمک و همکاری چند جانبه متخصصان توانبخشی ، کاردرمانی ، خود کودک و از همه مهم تر والدین است . خوشبختانه در حال حاضر روش های پیشگیری از تولد کودکان سندرم داون در درسترس است و والدین باید اقدامات لازم در جهت تشخیص این کودکان قبل از تولد را انجام دهند تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود .

منابع : 
مشکلات رفتاری در کودکان با نشانگان داون ؛ لیلا اکرمی 
تأثير مداخلات بهنگام روان شناختي و آموزشي خانواده محور بر رفتار سازشي فرزندان با نشانگان داون ؛ دكتر سالار فرامرزي ، دكتر غلامعلی افروز  و دكتر مختار ملك پور
اثربخشی بازی درمانی به شیوه شناختی – رفتاری بر مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به سندرم داون ؛ یاسر آفاقی ، الهه آهنگری