رشد کودکان نابینا و کم بینا

هر کدام از حواس انسان در رشد فرد تاثیر زیادی دارند ، رشد بینایی نوزادان نیز تاثیر بسیار زیادی بر جنبه های مختلف رشد انسان مانند رشد حرکتی و رشد شناختی دارند ، مشکلات بینایی باعث به وجود آمدن تاخیرهای شدید در رشد کودکان می شود ولی با این حال جلوی رشد کودکان را نمی گیرد و این امر در صورتی محقق می شود که والدین و اولیای مدرسه تلاش مضاعفی برای رشد همه جانبه کودک انجام دهند تا تاخیرهای رشدی کودک جبران شود . در این مقاله مشکلات رشدی کودکان نابینا و مداخلات درمانی لازم را بیان می کنیم . 

نابینایی و کم بینایی چگونه باعث تاخیر رشدی کودک می شود

کودکانی که دچار مشکلات بینایی هستند در مقایسه با کودکان عادی در تمام جنبه های رشد تاخیر زیادی دارند و با افزایش سن این فاصله با افراد عادی بیشتر نیز می شود . کم بینایی از دو نظر بر رشد کودک تاثیر می گذارد : 
مشکلات بینایی بر جست و جوی محیط و رشد حرکتی تاثیر می گذارد : در نوزادان دارای نقص بینایی رشد حرکتی و مهارت های حرکتی درشت و ظریف دیرتر به دست می آید برای مثال کودکان عادی در 12 ماهگی می توانند بدون کم راه بروند ولی کودکان کم بینا شاید تا 20 ماهگی هم راه نیفتند . 
این نوزادان برای مشخص کردن محل دقیق اشیا به صداها متکی هستند و تا زمانی که " دسترسی به کمک صدا " کسب نشده باشد این نوزادان انگیزه ای برای حرکت کردن ندارند . نوزادان کم بینا هم به دلیل عدم اطمینان به خودشان و هم به دلیل مراقبت زیاد والدین به دلیل جلوگیری از صدمه دیدن ، محتاطانه حرکت می کنند و این امر رشد حرکتی را بیشتر به تاخیر می اندازد.
رشد حرکتی و شناختی ارتباط زیادی با هم دارند ؛ این کودکان فقط با سینه خیز رفتن و لمس اشیا از ترتیب آنها در فضا آگاه می شوند بنابراین رشد شناختی آنها هم به تاخیر می افتد . هم چنین ناتوانی این کودکان در تقلید کردن از اعمال والدین و دیگران باعث به وجود آمدن مشکلات و تاخیرهای بیشتر در این کودکان می شود . 
مشکلات بینایی بر رابطه مراقبت کننده – کودک تاثیر می گذارد : این نوزادان نمی توانند دیگران را تشویق به ارتباط برقرار کردن با خودشان کنند ، در برقرار کردن تماس چشمی که جزء مهمی از ارتباط است مشکل دارند ، هیجان آنها پنهان است مثلا لبخند آنها گذرا و غیرقابل پیش بینی است و نمی توانند توجه مشترک داشته باشند مثلا با مادر روی یک بازی متمرکز شودند در نتیجه این عوامل باعث می شوند این کودکان کمتر مورد توجه والدین و اطرافیان قرار بگیرند . وقتی کودکی یاد نمی گید چگونه وارد تعامل اجتماعی شود در برقرار کردن ارتباط در سال های بعدی کودکی و بزرگسالی نیز مشکل پیدا می کند . ​برای مطالعه مقالات بیشترمی توانید در کانال تلگرام روانشناسی کودک و نوجوان عضو شوید .​ 

راه حل جلوگیری از تاخیر رشدی کودکان نابینا و کم بینا

والدین ، معلمان و مراقبت کنندگان می توانند از طریق تعامل محرک حرکت و با محبت به کودکان نابینا و کم بینا کمک کنند تا بر عقب ماندگی های شدید رشدی چیره شوند . تا وقتی که رابطه عاطفی بین کودک و مراقبت کننده برقرار نشده باشد این کودکان نمی توانند با محیط خود ارتباط برقرا کنند . استفاده از روش های زیر می تواند به رشد بهتر این کودکان کمک نماید : 

1. افزایش درون داد حسی از طریق ترکیب کردن صداها و لمس کردن مانند بغل کردن ، لمس کردن ، بردن دست کودک به صورت فرد بزرگسال وقتی که حرف می زند یا آواز می خواند 
2. تقویت کردن مداوم تلاش های کودک برای برقراری ارتباط و بازی کردن 
3. تحریک زبان می تواند نقص بینایی را جبران کند : زبان به کودکان کمک می کند به کودکان کمک کند تا به اشیا و رویدادهایی که نمی توانستند ببیند دست پیدا کنند . زبان تفکر انتزاعی و مهارت های اجتماعی کودکان را تقویت می کند .

این کودکان به کمک والدین و اطرافیان نیاز دارند تا بتوانند به مهارت های لازم برای ادامه زندگی در اجتماع دست پیدا کنند و کارهای خودشان را انجام دهند . برای مشاوره مشکلات رشدی کودکان نابینا و کم بینا با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا  تماس بگیرید و از کمک مشاوران روانشناسی فیلیا بهره مند شوید.