نقش خانواده در بروز اختلالات رفتاری کودکان

خانواده نقش بسیار مهمی در سلامت روانی کودکان ایفا می کند .رفتارهای والدین ، سلامت روانی والدین و سبک فرزندپروری آنها نقش بسیار زیادی بر بروز مشکلات رفتاری دارد و به عبارتی تعیین می کند که یک کودک سالم داشته باشند یا یک کودک نا سالم . جو درون خانه و ارتباطات والدین می تواند تعیین کننده سلامت روان کودک در آینده باشد . کودکان بسیاری از رفتارهای خود را از تعامل با محیط می آموزند و در واقع آنها از رفتار شما الگو می گیرند نه حرف هایی که می زنید ، اگر شما عصبی و پرخاشگر باشید فرزندانتان نیز پرخاشگر خواهند شد .  برخی از مشکلات رفتاری کودکان ارثی است ولی بسیاری از آنها نیز ارتباط مستقیمی با خانه و خانواده دارد . در این مقاله نقش خانواده در بروز مشکلات رفتاری کودکان را بررسی می کنیم . 

توجه به رفتارهای نامطلوب

بسياری از اوقات شما به صورت اتفاقی و بدون قصد به رفتار نامناسب كودک توجه نشان می دهيد و باعث می شويد آن رفتار تقويت شود . وقتی اين رفتار ادامه پيدا می كند خود به نوعی مشكل برای خانواده تبديل می شود و این یکی از موارد رایجی است که باعث بروز اختلالات رفتاری کودکان و رفتارهای نامطلوب می گردد.  مثلا خانواده های بسیاری هستند که وقتی کودک برای اولین بار فحش می دهد به او می خندند و توجه می کنند در نتیجه کودک تقویت می شود و فکر می کند کار درستی انجام داده است و این کار را ادامه می دهد .

گیر افتادن در تله نردبانی رفتاهای نامناسب کودک

گاهي كودک خواسته نا به جايی دارد كه شما ابتدا با آن مخالفت می كنيد اما وقتی كودک برای رسيدن به اين خواسته از رفتارهای نامطلوب ديگری مانند اصرار، گريه ، قشقرق ، داد و فرياد استفاده می كند ، كوتاه می آييد و با خواسته او موافقت می كنيد ، در اين ماجرا كودک ياد می گيرد با ادامه دادن رفتارهای نامطلوب می تواند شما را راضی كند يا شكست بدهد.از طرف ديگر ممكن است شما نيز به دليل رفتارهای نامطلوب کودک ، به تدريج واكنش های رفتاری خود را شديدتر كنيد تا به پرخاشگری های كلامی و جسمی برسيد  زيرا كودک می داند واكنش شما تا زمانی كه كاملاً به ستوه نيامده ايد به اندازه كافی جدی نیست ،این  چرخه منجر به ادامه یافتن رفتارهای نامطلوب فرزند و بی كفايتی اقدامات تربيتی والدين می شود.

انتظارات غیر واقع بینانه

خودتان الگوی نامناسبی هستید 

فرزندانتان شبیه شما رفتار می کنند و از رفتار شما الگو بر می دارند . پس اگر با داد و فریاد و بی احترامی با یکدیگر صحبت می کنید باید انتظار داشته باشید که او هم همینطور رفتار کند . 

تنش و فشار روانی در خانواده 

تنش ها و مشکلاتی كه در خانواده اتفاق می افتد مانند طلاق ، ازدواج مجدد ، اختلاف ها ، بيماری های جسمی و سوءمصرف مواد از ديگر عواملی هستند كه می توانند با تأثيری كه بر سلامت روان اعضای خانواده و شكل روابط آنان با يكديگر و با كودک می گذارند ، رفتار كودک را تغيير دهند . همچنين تضادهای والدين در مسائل تربيتی از جمله مشكلات خانوادگی است كه موجب تشديد مشکلات رفتاری کودکان می شود .

تنبیه های غلط 

يكی از عوامل مهم در بدرفتاری كودكان استفاده نادرست از روش های تنبيهی است ؛ وقتی تنبيه با تأخير ، بی تناسب با رفتار ، به صورت تهديدآميز ، خشن ، شديد و ترسناک انجام گيرد به هدف اصلی خود يعنی همان اصلاح رفتار دست پيدا نمی كند . تنبيه غلط منجر به احساس خشم ، اعتراض ، ميل به انتقام ، يا احساس گناه و بی ارزشی در كودک و احساس ندامت ، پشيمانی و يا بی كفايتی در شما می شود.

بی ثباتی در واکنش والدین 

در خانواده هايی كه نسبت به فرزندان گاه آسان می گيرند و به راحتی تسليم خواسته كودكان می شوند و گاه به شدت خشمگين می شوند و بسيار سختگيرانه تصميم می گيرند ، احتمال نافرمانی و پرخاشگری فرزندان بسيار بالاست. كودكان بايد به طور پيوسته با پيامدهای مناسب و از پيش تعيين شده برای رفتارهايی كه انجام می دهند روبرو شوند تا ياد بگيرند چه كاری را چه موقع و چگونه انجام بدهند تا به يک نتيجه مشخص و قابل پيش بينی برسند . برای اطلاعات بیشتر در مورد نقش خانواده در بروز اختلالات رفتاری کودکان و فرزندپروری کودکان با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا  تماس بگیرید و از کمک مشاوران روانشناسی فیلیا بهره مند شوید و در کانال تلگرام روانشناسی کودک و نوجوان عضو شوید .​

منبع : آموزش مهارت های فرزندپروری برای کودکان  12-2 سال ؛ دکتر زهرا شهریور و دکتر فریبا عربگل