مهارت ارتباطی
انسان موجودی اجتماعی است و نیاز به ارتباط با هم نوع دارد ، برقراری ارتباط مؤثر مهارتی است که باید آن را یاد گرفت . ارتباط فرایند ارسال و دریافت پیام های کلامی و غیر کلامی است ، ارتباط کلامی سهم کمتری از ارتباط غیر کلامی در فرآیند ارتباط دارد ولی در جای خود بسیار مهم است . در کل ارتباط یعنی فرایندی که از طریق آن ، افکار ، عقاید ، احساسات و هیجان های خود را ابراز کرده و افکار و احساسات دیگران را دریافت می کنیم . در این مقاله به بررسی مهارت ارتباطی می پردازیم .
مهارت ارتباطی چیست
ارتباط عبارت است از فرایند ارسال و دریافت پیام . با توجه به این تعریف ، هر ارتباطی مستلزم حضور دو یا چند واحد اجتماعی است ، یعنی ارتباط می تواند بین دو یا چند نفر ، یک نفر و یک رسانه و غیره صورت می گیرد . هدف اصلی از برقراری ارتباط ، انتقال پیام است . این پیام می تواند به صورت کلامی یا غیر کلامی منتقل شود . در واقع یک پیام را می توان به صورت آشکار یا ضمنی منتقل کرد . هر گونه اشکالی در انتقال پیام می تواند باعث اختلال در ارتباط گردد . برای مثال ممکن است پیام به صورت کامل منتقل نگردد یا این که یک نفر پیامی را ارسال کند ولی فرد مقابل مفهوم دیگری را دریافت نماید . یا حتی کسی پیامی را بفرستد ولی دیگری هیچ پیامی را دریافت نکند ، از این موارد معمولاً به عنوان " سوءتفاهم " یاد می شود . مهارت ارتباطی ، ارتباطی است که راه را بر سوءتفاهم های احتمالی ببندد . در کل مهارت ارتباطی یکی از مهارت های اصلی در زندگی است که به افراد خجالتی کمک می کند بتوانند با دیگران ارتباط بهتری داشته باشند .
مولفه های ارتباط
ارتباط جنبه های مختلفی دارد ، مولفه های ارتباط شامل محتوای کلامی و غیرکلامی است . عناصر کلامی ارتباط شامل آن وجهی از ارتباط هستند که اختصاصاً به محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شوند . منظور از محتوای کلام ، آن چیزی است که بر زبان می آوریم . عناصر غیر کلامی ارتباط شامل آن جنبه ای از ارتباط هستند که به جنبه هایی غیر از محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شوند . در این مقوله می توان تن صدا ، آهنگ صدا ، تماس چشمی ، حالات چهره ای ، ژست ها ، حالات بدنی ، و گوش دادن را نام برد .
* محتوای آشکار (کلامی)
* محتوای پنهان (غیر کلامی)
محتوای آشکار (کلامی)
ارتباط کلامی به معنای صحبت کردن با دیگران است . این بعد بخش بسیار کوچکی از ارتباط را شامل می شود . در ارتباط کلامی مؤثر افراد می توانند آزادانه و با جملات مناسب از انتظارات و احساسات خود حرف بزنند ، درخواست های خود را بیان کنند و از دیگری بخواهند رفتارش را تغییر دهد
بیان انتظارات : ابراز خواسته ها و انتظارات جزء مهمی در ارتباط و روابط صمیمانه که روابط زناشویی جزیی از آن است می باشد . برای ابراز انتظارات می توان از جمله های ساده زیر استفاده کرد :
* انتظار دارم که ...
* خواسته ام این است که. ...
بیان احساسات : بیان احساسات در روابط بین فردی و زناشویی اهمیت زیادی دارد . این کار چندان دشوار نیست و اگر تمرین کنید می توانید مانند افراد برونگرا به راحتی احساسات مثبت و منفی خود را ابراز کنید . در واقع آن چه که باعث می شود زوج ها به هم نزدیک شوند ، ابراز احساس عشق و علاقه است . ابراز دل خوری ها و رنجش ها نیز زوج ها را به هم نزدیک می کند و مانع از این می شود که پیوند هیجانی بین آن ها کمرنگ و ضعیف شود . برای ابراز احساسات بهتر است از جملاتی استفاده کرد که با " من " شروع می شوند مانند :
* من احساس خشم می کنم
* من غمگین هستم
درخواست کردن : یکی از نشانه های ارتباط مؤثر این است که دو طرف به راحتی بتوانند درخواست های خود را مطرح کنند . بهترین روش درخواست کردن استفاده از کلماتی مثل لطفاً ، خواهش می کنم و ... است . درخواست برای تغییر رفتار یکی از مهم ترین بخش های ارتباط کلامی است و در روابط زناشویی اهمیت زیادی دارد . درخواست از دیگری برای تغییر رفتارش بهتر است در یک جمله سه بخشی صورت گیرد . بخش اول آن می تواند احساس فرد ، بخش دوم توصیف رفتار طرف مقابل و بخش سوم بیان انتظار باشد البته می توان بخش اول و دوم را جابجا کرد . برای مثال :
* " ناراحت می شم دیر می کنی و خبر نمی‌دی انتظار دارم از قبل منو در جریان بذاری " .
* " موقع صحبت کردن حرفمو قطع می کنی و این منو ناراحت می کنه ، انتظار دارم بذاری صحبت من تموم شه " .
**** موانع ارتباط کلامی ****
گوش ندادن : وقتی کسی صحبت می کند و شما گوش نمی دهید یعنی یک مانع بر سر راه ارتباط مؤثر قرار دارد . طرف مقابل احساس می کند که اهمیت چندانی برایش قائل نیستید .
ادبیات نامناسب: استفاده از کلمات و جملات نامناسب باعث بروز سوء تفاهم می شود. در بسیاری از موارد افراد بیان می کنند که ادبیات نامناسب در ارتباط کلامی عزت نفسشان را خدشه دار کرده است .
باید و نباید : بایدها و نبایدها الزام آور هستند . بایدها و نبایدهایی که برای دیگران به کار می بریم می توانند باعث بروز سوء تفاهم و تنش در روابط بین فردی شوند . مثلاً : " تو باید به من کمک کنی " " تو نباید دیر برسی " . یکی از راه های کاهش تنش در روابط زناشویی پرهیز از استفاده از باید ها و نباید ها است به جای آن می توان از جملات : " بهتر است "، یا "بهتر نیست " استفاده کرد . مانند : " بهتر نیست قبل از تأخیر ، منو در جریان بذاری ؟ "
محتوای پنهان (غیر کلامی)
ارتباط غیرکلامی بخش مهمی از ارتباط و است . مشخصه‌ی ارتباط غیر کلامی گوش دادن ، توجه به حالت های چهره ای و اندامی و زبان بدن است که در ادامه توضیح داده می شوند :
* ابرو بالا انداختن ( مخالف بودن )
* فشردن لب ها و دندان ها
* اخم کردن
* کوبیدن انگشت روی میز ( بی صبری )
* دور نگهداشتن خود از فرد
* به طرف عقب لم دادن و دور شدن از گوینده
* عدم اظهار هر گونه تشویق مانند : درهم قفل کردن دست ها و بازوها ، پاها را روی هم انداختن برای جمع و جور کردن خود ، دست های لرزان ، پاهای مرتعش ( به نشانه ترس ) و ...
* احوالپرسی سرد و بی روح
* بی حرکت ماندن
* تماس نگرفتن فیزیکی به طور عام و کلی
جدیدترین مطالب فیلیا
