هوش هیجانی چیست

تعداد مشاهده این مطلب: 4,087 مرتبه

همه ما افرادی را در زندگی شخصی یا کاری می شناسیم که واقعاً شنوندگان خوبی هستند . فارغ از اینکه در چه وضعیتی باشیم به نظر می رسد آن ها همیشه چیزی برای گفتن دارند و می دانند چگونه آن را بگویند که ناراحت نشویم و حس نکنیم به ما توهین شده است . آن ها دلسوز و با ملاحظه هستند و حتی اگر راه حلی برای مشکل خود پیدا نکنیم به ما کمک می کنند که امیدوار و خوش بین باشیم .

همچنین احتمالاً افرادی را می شناسیم که در مدیریت احساسات خود به شدت توانمند هستند . در شرایط استرس زا عصبانی نمی شوند و در عوض ، می توانند به مسئله نگاه کرده و برای آن راه حل پیدا کنند . آن ها تصمیم گیرنده های بسیار خوبی هستند و می دانند چه زمانی باید به شهود خود اعتماد کنند . علاوه بر این ، به خوبی متوجه انتقادات شده و می دانند چگونه از آن ها برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند .

این افراد از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند ، شناخت خوبی از خود دارند و قادر به درک نیازهای عاطفی دیگران هستند . هوش هیجانی برای دستیابی به موفقیت در شغل و زندگی شخصی از هوش ذهنی مهم تر است . موفقیت افراد و مشاغل امروزی به شدت به توانایی افراد در تشخیص هیجانات دیگران و واکنش مناسب به آن ها وابسته است .

بنابراین، هر یک از ما باید مهارت های هوش هیجانی را برای درک بهتر دیگران و همدلی و مذاکره با افراد دیگر پرورش دهیم . در غیر این صورت نه در زندگی فردی موفق خواهیم شد نه در زندگی حرفه ای . در ادامه با تعریف هوش هیجانی ، اهمیت و مولفه های آن آشنا خواهید شد .

هوش هیجانی چیست ؟

همه ما شخصیت های مختلف ، نیازهای متفاوت و روش های مختلف نشان دادن احساسات خود را داریم و اگر بخواهیم در زندگی موفق شویم حرکت کردن بر اساس این ویژگی ها نیاز به دقت و ذکاوت زیادی دارد . اما هوش هیجانی چیست ؟ این مفهوم به معنای توانایی تشخیص احساساتتان ، درک آنچه دیگران به شما می گویند و درک چگونگی تأثیر هیجاناتتان بر اطرافیان است . EQ شامل درک دیگران نیز می شود ، وقتی می فهمید دیگران چه احساسی دارند این امر به شما امکان می دهد که روابط را مؤثرتر مدیریت کنید .

افراد با هوش هیجانی بالا معمولاً در بیشتر کارهایی که انجام می دهند موفق هستند . چرا ؟ زیرا این افراد کسانی هستند که دیگران می خواهند آن ها را در تیمشان داشته باشند . وقتی فردی با هوش هیجانی ایمیل ارسال می کند ، پاسخ می گیرد . وقتی به کمک نیاز دارد آن را دریافت می کند ، زیرا این افراد باعث می شوند دیگران احساس خوبی داشته باشند و بسیار بهتر از افرادی که به راحتی به پرخاش روی می آورند ، نحوه مواجهه با مشکلات را می دانند .

 

بیشتر بخوانید: پرخاش چیست

 

 

چرا هوش هیجانی مهم است ؟

هوش هیجانی در مقابل هوش ذهنی نیست و برخی افراد می توانند در هر دوی این هوش ها ، نمره بالایی داشته باشند . با این حال ، زندگی یک سازه اجتماعی است و اگر افراد نتوانند عملکرد خوبی در روابط خود داشته باشند بدون تردید هوش ذهنی به تنهایی در این زمینه کمکی نمی کند و این مسئله اهمیت هوش هیجانی را نشان می دهد . همان طور که تئودور روزولت (Theodore Roosevelt  ) گفته است : " مردم زمانی به دانایی شما اهمیت می دهند که بدانند به آن ها اهمیت می دهید " . هوش هیجانی از بسیاری جهات جوهره انسان بودن است .

هوش عاطفی می تواند در ابعاد مختلف زندگی به ما کمک کند از جمله : مراقبت از سلامت جسمی و روحی ، توانمند کردن ما در الهام بخشی و رهبری و همچنین مدیریت موثر روابط و حل تعارض ها . برای مثال ، تحقیقات نشان داده اند که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ، در همه مولفه های EQ دچار نقص هستند . بنابراین ، از بسیاری جهات ، در مورد اهمیت هوش عاطفی باید گفت که این مفهوم ، عامل موفقیت است چه در زندگی شخصی و چه در فضای کاری .

پنج مولفه هوش هیجانی

هوش هیجانی سطح توانایی شما در درک دیگران و آگاهی از نحوه همکاری با آن ها است و همچنین درک اینکه چه چیزی به سایر افراد انگیزه می دهد . هوش هیجانی شامل پنج مهارت است که عبارت اند از :

 

خودآگاهی . افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند معمولاً بسیار خودآگاه هستند . آن ها احساسات خود را می فهمند و به همین دلیل اجازه نمی دهند احساساتشان بر آن ها حاکم شود . این افراد اعتماد به نفس بالایی دارند زیرا به شهود خود اعتماد می کنند و نمی گذارند احساساتشان از کنترل خارج شود .

همچنین این افراد ، نگاه صادقانه ای به خود دارند . نقاط قوت و ضعف خود را می شناسند و روی آن ها کار می کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند . خودآگاهی مهم ترین مولفه هوش هیجانی است و مهم ترین عناصر آن عبارت اند از :

• آگاهی هیجانی : توانایی شما در تشخیص هیجانات خود و تأثیر آن ها

• اعتماد به نفس : اطمینان در مورد ارزشمندی و توانایی های خود

 

بیشتر بخوانید: مهارت خودآگاهی چیست

 

 انگیزش . افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند معمولاً مشتاق و با انگیزه هستند . آن ها نتایج فوری را برای موفقیت های بلندمدت به تأخیر می اندازند . این افراد بسیار مولد هستند ، چالش را دوست دارند و در هر کاری که انجام می دهند بسیار مؤثر هستند . این مولفه از عناصر زیر تشکیل شده است :

• انگیزه موفقیت : تلاش مداوم برای بهبود یا براورده کردن معیارهای موفقیت

• تعهد : همسویی با اهداف گروه یا سازمان

• ابتکار عمل : آماده کردن خود برای اقدام بر اساس فرصت ها

• خوش بینی : پیگیری مداوم اهداف با وجود موانع و مشکلات

 

 

 خودتنظیمی . این مفهوم به معنی توانایی کنترل هیجانات و تکانه ها است . افرادی که خودتنظیمی بالایی دارند معمولاً به خودشان اجازه نمی دهند که بیش از حد عصبانی شوند یا حسادت کنند و تصمیمات تکانشی نمی گیرند . آن ها قبل از انجام یک کار ، فکر می کنند . این مولفه شامل عناصر زیر است :

• خودکنترلی : مدیریت تکانه های مخرب

• قابل اعتماد بودن : حفظ استانداردهای صداقت و درستی

• وظیفه شناسی : به عهده گرفتن مسئولیت عملکرد

• قابلیت سازگاری : مدیریت تغییر همراه با انعطاف پذیری

• نوآوری : پذیرا بودن نسبت به ایده های جدید

همدلی . این مولفه شاید دومین مولفه مهم هوش عاطفی باشد . همدلی توانایی شناسایی و درک خواسته ها ، نیازها و دیدگاه های اطرافیان است . افراد دارای همدلی ، در تشخیص احساسات دیگران توانا هستند حتی اگر این احساسات آشکار نباشد . در نتیجه ، افراد همدل معمولاً در مدیریت روابط ، گوش دادن و ارتباط با دیگران بسیار عالی هستند . آن ها از قضاوت سریع اجتناب می کنند و با پذیرش بالا و صادقانه زندگی می کنند . این افراد در مهارت های زیر عالی عمل می کنند :

• کارهای خدمات محور : پیش بینی ، تشخیص و برآورده کردن نیازهای مشتری

• پیشرفت دیگران : سنجش آنچه دیگران برای پیشرفت و بهبود مهارت های خود به آن نیاز دارند

• به کار بستن تفاوت ها : پرورش فرصت ها از طریق افراد متفاوت

• آگاهی سیاسی : خواندن جریانات عاطفی و روابط قدرت گروه

• درک دیگران : درک احساسات پشت نیازها و خواسته های دیگران

 

حتما بخوانید: صفر تا صد مهارت همدلی

 

 مهارت های اجتماعی . صحبت کردن با افرادی که مهارت های اجتماعی بالایی دارند و دوست داشتن آن ها بسیار راحت بوده و این امر نشان دهنده هوش هیجانی بالا در این افراد است . افرادی که از مهارت های اجتماعی بالایی برخوردارند معمولاً عملکرد خوبی در کارهای گروهی دارند . این افراد به جای اینکه در ابتدا روی موفقیت خودشان تمرکز کنند به دیگران کمک می کنند که پیشرفت کرده و پتانسیل های خود را نشان دهند . آن ها می توانند اختلافات را مدیریت کنند و در برقراری و حفظ ارتباط با دیگران توانمند هستند . مهارت های این افراد شامل موارد زیر است :

• نفوذ : استفاده از تکنیک های موثر ترغیب کردن

• تعامل : ارسال پیام های واضح

• رهبری : الهام بخش بودن برای افراد و گروه ها و هدایت آن ها

• تسهیل تغییر : شروع یا مدیریت تغییر

• مدیریت تعارض : درک ، مذاکره و حل اختلافات

• ایجاد پیوند : پرورش روابط سودمند

• همکاری و مشارکت : همکاری با دیگران در جهت اهداف مشترک

• قابلیت های تیمی : ایجاد هم افزایی گروهی در دستیابی به اهداف

 

کلام آخر

همانطور که حدس زده اید ، هوش هیجانی کلید موفقیت در همه ابعاد زندگی است به خصوص در زندگی حرفه ای شما . توانایی مدیریت افراد و روابط برای همه مدیران مهم است ، بنابراین بسیار مهم است که هوش هیجانی را در خود رشد دهید. در ادامه و با کلیک بر لینک زیر می توانید با راهکارهای بهبود هوش هیجانی آشنا شوید .

 

در ادامه بخوانید: روش های تقویت هوش هیجانی

 

 

 

سوالات متداول

1- هوش هیجانی چیست ؟

هوش هیجانی توانایی تشخیص احساساتتان ، درک آنچه دیگران به شما می گویند و درک چگونگی تأثیر هیجاناتتان بر اطرافیان است . برای آشنایی بیشتر با این مفهوم ، می توانید مقاله را مطالعه کنید .

2- چرا هوش هیجانی مهم است ؟

هوش هیجانی در همه ابعاد زندگی از جمله روابط شخصی و زندگی حرفه ای و همچنین سلامت جسمی و روحی تأثیر بسیار زیادی دارد که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .

3- مولفه های هوش هیجانی چیست ؟

هوش هیجانی دارای پنج مولفه خودآگاهی ، خودتنظیمی ، انگیزش ، همدلی و روابط اجتماعی است که به جزئیات این مولفه ها در مقاله بیشتر پرداخته شده است .