سبک های فکری سالم و ناسالم

همه ما نوعی سبک تفکر داریم ، برخی نیمه پر لیوان را می بینیم و برخی نیمه خالی را می بینیم و اکثرا هم بر این نکته واقف هستیم که افکار منفی به پیامهدهای منفی می انجامد ، افرادی که نیمه پر لیوان را می بینند به احتمال زیاد افرادی هستند که از فکر کردن به حوادث منفی خودداری می کنند و از فرصت های زندگی خود حد اکثر استفاده را می برند اما افرادی که نیمه خالی لیوان را می بینند کسانی هستند که سبک فکری آنها منجر به افسرده شدنشان می شود . این نوع نگرش و تفکر شماست که باعث می شود در مقابل یک اتفاق خوب یا بد چه واکنشی نشان دهید و به عبارتی نوع نگرش به حادثه است که شما را آزار می دهد نه خود حادثه مثلا کسی که نشخوار فکری منفی دارد اگر یک اتفاق ناراحت کننده هم برایش بیفتد امکان اینکه دچار بحران و افسردگی شود بسیار زیاد است . به همین دلیل است که شما باید سبک های فکری را بشناسید و اگر سبک فکری منفی دارید آن را شناخته و تغییرش دهید . در ادامه این مقاله به بیان سبک های فکری سالم و ناسالم می پردازیم .

افکار سالم

افکار ما خودکار هستند یعنی اینکه ما حتی ممکن است از آنها آگاه نباشیم و افکار بسیار سریع وارد ذهن ما می شوند ، هنگامی که انسان دچار افسردگی است افکار او نه تنها با حقایق موجود مطابقت ندارد بلکه غالبا پریشان و غیر طبیعی هم هست ، این افکار غیر ارادی اند و به همین دلیل خاموش کردن دستگار فکر دشوار است .و به علاوه ما سال های زیادی را صرف شکل دادن به سبک های فکری خود کرده ایم که باعث شده این افکار برای ما تبدیل به نوعی عادت شود و ترک کردن آن بسیار مشکل است . اگر فکر می کنید دچار احساسات منفی مانند خشم ، اضطراب یا افسردگی می شوید می توانید به محض تشخیص افکار منفی خود دست به کار شوید و افکار سالم و واقع گرایانه را جایگزین کنید .

سبک های فکری منفی

تفکر همه یا هیچ
ما با داشتن تفکر افراطی مثل خوب یا بد ، صحیح یا غلط ، موفقیت یا شکست ممکن است وظایف غیر ممکنی برای خود تعیین کنیم که باعث شود بعدا خودمان را به دلیل انجام ندادن آنها سرزنش کنیم یا به دلیل ناتوانی از انجام دادن این وظایف در حد مطلوبمان اصلا انها را انجام ندهیم . مثلا یک فرد افسرده با خود می گوید ساعت 7 به یکی از دوستانش زنگ می زند  ولی چون تلفن زدن برای او کار شاقی است ساعت 15 : 7 دقیقه با خود می گوید حالا دیگر زنگ زدن ارزشی ندارد .

نتیجه گیری عجولانه

ما فکر می کنیم قادر به خواندن افکار دیگران هستیم و معتقدیم که می دانیم آنها در حال فکر کردن به چه موضوعی هستند این تا حدی شبیه به این است که تصور کنیم دارای قدرت تله پاتی هستیم . ما به قدری در پیش بینی پیامدهای منفی به خود ایمان داریم که گویی قادر به دیدن آینده هستیم . در سبک تفکر منفی تصمیم گیری عجولانه ما از قبل درباره علت و چگونگی یک رویداد تصمیم گرفته و مطابق فرضیه های خودمان عمل می کنیم . 

فیلتر ذهنی

فیلتر ذهنی یکی دیگر از سبک های تفکر منفی است و به نوعی ، یک نوع غربال است که با استفاده از آن همه چیزهای خوب را از فیلتر رد می کنیم و فقط روی چیزهای بدی که اتفاق افتاده است تمرکز می کنیم ، مثلا شما می خواهید کار خاصی را شروع کنید 3 نفر از دوستانان از این تصمیم استقبال می کنند ولی یک نفر واکنش خوبی نشان نمی دهد و ناگهان شما همه اظهار نظرهای مثبت را فراموش کرده و فقط به همین اظهار نظر منفی توجه می کنید و ممکن است حتی تصمیمتان برای شروع انجام آن کار را به عقب بیندازید . 

شخصی سازی و سرزنش کردن 

آیا شما جزء آن دسته افرادی هستید که خود را مسئول وقوع هر مشکلی می دانید و خود را سرزنش می کنید حتی اگر مقصر نباشید ؟ یا اینکه جزو افرادی هستید که فقط دیگران را سرزنش می کنند برای مثال جک به علت مست بودن در حال رانندگی دستگیر شد و از دست همه به جز خودش عصبانی بود او برای دستگیر شدنش از نامزدش شاکی بود زیرا فکر می کرد زیاد خوردن الکل به خاطر مشاجره با وی بوده است  ، او پلیس را هم سرزنش می کرد زیرا از نظر او پلیس کاری به جز به دادم انداختن مردم ندارد او از سیستم قضایی هم به دلیل مدارا نکردن با وی شاکی بود ؛ برای او پذیرش هر نوع مسولیت فردی برای آنچه که انجام داده بود دشوار بود. 

تعمیم افراطی

آیا شما جزو آن دسته افرادی هستید که حادثه ای را تبدیل به الگوی همیشگی زندگی می کنید ؟ آیا شما از جملاتی مانند این استفاده می کنید : " من هیچ وقت درست متوجه نمیشم ، به هیچ مردی نمیشه اعتماد کرد ، همه زنان بیش از حد احساساتی اند " . اگر این گونه فکر می کنید شما دچار سبک تفکر منفی تعمیم افراطی هستید . 

منبع : رویارویی با ضربه های شدید در زندگی ؛ گلادیانا مک ماهون ،افسانه نجاریان

سوالات متداول

1- افکار سالم و ناسالم چگونه شکل می گیرد؟

ما سال های زیادی را صرف شکل دادن به سبک های فکری خود کرده ایم که باعث شده این افکار برای ما تبدیل به نوعی عادت شود که در متن مقاله مطرح شده است.

2- سبک های فکری منفی چیست؟

هنگامی که انسان دچار افسردگی است افکار او نه تنها با حقایق موجود مطابقت ندارد بلکه غالبا پریشان هم هست که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- سبک تفکر چیست؟

همه ما نوعی سبک تفکر داریم ، برخی نیمه پر لیوان را می بینیم و برخی نیمه خالی را می بینیم که در متن مقاله شرح داده شده است.