بلوغ و تغییرات همراه آن

سومین دوره مهم زندگی انسان دوره نوجوانی است که با شروع بلوغ فرد وارد دوره نوجوانی می شود . این دوره اهمیت زیادی دارد و تغییرات بسیاری در آن رخ می دهد ، فرد از لحاظ جسمی ، روانی ، فکری ، عاطفی ، شناختی و .... از کودکی وارد دوره بزرگسالی شده و تغییر زیادی می کند و توانای هایی را به دست می آورد که باید با آنها تا آخر عمر زندگی کند . شروع نوجوانی با بلوغ مشخص می شود و رویدادهای بسیاری به پختگی جنسی ، جسمی و عاطفی و هیجانی فرد منجر می شوند به همین دلیل رسیدن به نوجوانی اغلب هم برای خود فرد و هم خانواده دوره سختی است . در این مقاله به دوره بلوغ ، سن شروع ، مراحل و تغییرات این دوره می پردازیم . 

دوره بلوغ

بلوغ دوره خاصی در زندگی است که تغییرات سریعی در وضعیت جسمانی و شناختی فرد روی می دهد و به او کمک می کند وارد دوره بزرگسالی شود . این تغیرات فشارهای درونی را به نوحوان وارد می کند و انتظارات اجتماعی نیز به این نیازها دامن می زند و نوجوان را دچار احساس بلاتکلیفی ، خودناباوری و نا امیدی در نوجوانان می شود . تجربیات قبلی و کنونی نوجوانان بر موفقیت آنها در غلبه کردن بر این چالش ها تاثیر می گذارد ؛ محیط خانواده ، محیط اجتماعی و میزان مسولیت ها نیز تاثر بسیار زیادی بر روند رشد فرد در دوران بلوغ دارد .

سن شروع و مراحل بلوغ

سن شروع بلوغ طبیعی در دخترها از 9 تا 13 سالگی و در پسرها از 9 تا 14 سالگی است و اگر دختری قبل از 8 سالگی و پسری قبل از 9 سالگی علائم بلوغ را نشان دهد به بلوغ زودرس و اگر بعد از این سن به بلوغ برسد به بلوغ دیر رس دچار شده است . دخترها از زمان پیش از تولد رسش جسمانی پیشرفته ای دارند که باعث می شود تقریبا دو سال زودتر از پسرها بالغ شوند . 
بلوغ دوره نسبتا طولانی در نوجوانی است به همین دلیل آن را به سه مرحله تقسیم می کنند : 

1. مرحله اول : اوایل نوجوانی : 11 تا 14 سالگی . در این دوره تغییرات بلوغ سریع اتفاق می افتد . 
2. مرحله دوم : اواسط نوجوانی : 14 ات 16 سالگی ، تغییرات بلوغ تقریبا کامل شده اند 
3. مرحله سوم : اواخر نواجونی : 16 تا 18 سالگی ، نوجوانان کاملا ظاهر بزرگسالی کسب می کنند و انتظار دارند نقش های بزرگسالی را بر عهده بگیرند . 

تغییرات دوره بلوغ

تغییراتی که در زمان بلوغ روی می دهند چشمگیر هستند و در طی چند سال یک کودک دبستانی به یک فرد بزرگسال بالغ تبدیل می شود ؛ تغیرات دوران بلوغ در دختران و پسران به طور کامی واضح قابل مشاهد هستند . در طی دوران بلوغ تغییرات زیر اتفاق می افتند : 

• تغییرات هورمونی : تغییرات هورمونی زیربنای بلوغ به تدریج روی می دهند و از 8 یا 9 سالگی جریان دارند . ترشح هورمون رشد و تیروکسین باعث رشد اندازه بدن و رسش استخوان بندی می شود . استروژن ها یعنی هورمون های زنانه و اندروژن ها یعنی هورمون های مردانه باعث به وجود آمدن و تکمیل رد عضلانی ، موهای بدن ، صورت و خصوصیات جنسی مردانه و زنانه و احتلام در خواب می شوند . 
• رشد بدن : در دوران بلوغ قد و وزن به سرعت بالا می روند ، هنگام بلوغ تقریبا 25 سانتی متر به قد ، 20 تا 35 کیلوگرم به وزن افزوده می شود . 
• تناسب بدن : در نوجوانی در ابتدا دست ها و پاها رشد می کنند و بعد تنه رشد می کند به همین دلیل نوجوانان در آغاز بدقواره به نظر می رسند . 
• رسش جنسی : همراه با رشد بدن تغیراتی در عملکرد جنسی اتفاق ی افتد که به دو دسته تقسیم می شوند ؛ ویژگی های جنسی نخستین : اندام های تولید مثل را در بر می گیرد مانند : تخمدان ها ، رحم ، واژن ، آلت تناسلی مردانه ، بیضه ها . ویژگی های جنسی ثانویه : در بیرون بدن قابل مشاهده هستند مانند رشد پستان ، ظاهر شدن موی زیربغل و زهار .
• رشد مغز : در مغز نیز تغییرات زیادی روی می دهد ، در قطعه پیشانی مغر رشد و میلین دار شدن رته اهی عصیپبی شتاب می گیرد و اتصالات بین مناطق مختلف مغز را تحریک می کند که باعث تغییر در میزان توجه ، برنامه ریزی ، توانایی ادغام کردن اطلاعات و خودگردانی می شود . حساسیت نورون ها به پیام های شیمایی خاص تغییر می کند و نورون ها نسبت به انتقال دهنده ای عصبی حساس تر می شوند در نتیجه این تغییر نوجوانان به رویدادهای استرس زا قوی تر پاسخ می دهند و محرک های لذت بخش را نیز شدیدتر تجربه می کنند .برای اطلاع بیشتر از تغییرات دوران بلوغ در کانال تلگرام روان شناسی کودک و نوجوان عضو شوید یا با مشاوران تلفنی روانشناسی فیلیا تماس بگیرید تا از کمک مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی فیلیا استفاده کنید .