خودزنی و آسیب به خود

خودزنی و آسیب به خود ، رفتار رایجی است که هرکسی در هر سنی می تواند به این رفتارها دست بزند اما معمولاً در سنین نوجوانی متداول تر است . احساس آرامشی که فرد بعد از خودزنی پیدا می کند می تواند آنچنان تقویت کننده باشد که متوقف کردن آن برای او دشوار شده و او را وادار کند اگر باز هم احساسات منفی ای را تجربه کرد این کار را انجام دهد .

خودزنی ، تلاش برای خودکشی یا جلب توجه نیست و در واقع ، برای برخی از افراد راهی برای سازگاری با افکار و احساسات طاقت فرسا و پریشان کننده بوده و به هر دلیلی که اتفاق بیفتد باید جدی گرفته شود . آیا شما در اطرافیان خود کسی را می شناسید که خودزنی کند ؟ در ادامه مقاله با نشانه ها ، علل و پیامدهای این رفتار آشنا خواهید شد .

تعریف خودزنی و آسیب به خود

آسیب به خود می تواند راهی برای مقابله با فشارهای روانی عمیق و دردهای عاطفی باشد . این کار می تواند به فرد کمک کند که احساساتی را که نمی تواند از طریق کلمات بیان کند را ابراز کند ، حواس خود را از زندگی اش پرت کند و از درد عاطفی رها شود . فرد پس از خود زنی احتمالاً احساس بهتری خواهد داشت هرچند برای مدت کوتاهی . اما بعد از گذشت زمان احساسات دردناک دوباره برمی گردند و او مجبور است باز هم خودزنی کند .

آسیب به خود شامل هر کاری است که فرد برای صدمه زدن عمدی به خود انجام می دهد و برخی از روش های متداول آن عبارتند از :

• بریدن یا خراش دادن شدید پوست
• سوزاندن خود
• زدن یا کوبیدن سر
• مشت زدن به چیزها یا انداختن خود روی چیزهای تیز
• جا دادن چیزهایی زیر پوست
• جلوگیری عمدی از خوب شدن زخم
• خوردن مواد سمی یا اشیاء

این رفتارها با عادت های معمول انسان ها متفاوت است و شامل کارهایی است که به صورت عمدی و برای ایجاد درد انجام می شود . آسیب به خود می تواند شامل راه های کمتر آشکاری برای قرار دادن خود در معرض خطر نیز می باشد برای مثال رانندگی بی ملاحظه ، نوشیدن زیاد الکل یا مصرف زیاد مواد و داشتن رابطه جنسی پرخطر .

دلایل آسیب به خود

خودزنی نه برای جلب توجه دیگران و نه به قصد خودکشی انجام می شود . این رفتار ناشی از دردهای عاطفی بسیار عمیق است که فرد می خواهد از طریق آسیب زدن به خود از آن ها رها شود . در ادامه به جزئیات دلایل آسیب به خود بیشتر پرداخته شده است .

 به دست آوردن دوباره کنترل ، برای انتقال توجه : بعضی از اوقات افراد برای اینکه از نظر ذهنی بر افکار و احساسات به هم ریخته درونی خود کنترل پیدا کنند دست به این کار می زنند . این نوع کنترل به این شکل است که افراد توجه خود را از چیزی نگران کننده به چیزی کمتر نگران کننده منتقل می کنند . بریدن یا سوزاندن خود باعث دردی قابل توجه و قوی می شود و می تواند حواس فرد را متوجه درد کند .

 ابراز ، بیان و یا اثبات درد : برخی از اوقات ، افرادی که به خود آسیب می رسانند در توصیف تجربیات درونی خود با استفاده از کلمات ناتوانند . ممکن است این مسئله به این دلیل باشد که یاد نگرفته اند که احساسات خود را با چه کلماتی بیان کنند یا اینکه کلمات نیز در بیان آنچه درون فرد می گذرد ناتوان است . در اینگونه موارد فرد سعی می کند با ابراز جسمی احساساتش با تجربه درونی دردناک خود مقابله کند . این افراد با خودزنی می خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند و از آن ها کمک بگیرند یا اینکه می خواهند با این کار ثابت کنند که تجربه درونی دردناک آن ها واقعی است .

 تجربه سرخوشی : برخی از افراد بعد از اینکه به خودشان آسیب می زنند سرخوشی یا احساسی خوشایند را تجربه می کنند . این تجربه شبیه تجربه ای است که انسان ها بعد از ورزش کردن شدید به آن دست پیدا می کنند . برخی از کسانی که خودزنی می کنند این احساس را اعتیادآور گزارش کرده اند .

 واکنش به بی حس شدن : افرادی که ضربه روحی یا تروما ( Trauma ) را تجربه کرده اند گاهی اوقات با نشانه های تجزیه ای با این ضربه مقابله می کنند . تجزیه حالت روانی و هیجانی ای است که در آن یک تجربه منسجم هوشیاری به تکه های غیر مرتبط تقسیم می شوند . به این صورت که، فردی که ضربه روحی می بیند و از تجزیه استفاده می کند ممکن است بخش های دردناک تجربه اش را به یاد نیاورد زیرا از طریق فرایند تجزیه ، او خاطرات دردناک را در بخشی از مغزش ذخیره می کند که بخش های دیگر مغز نتوانند آن را پیدا کنند .

بنابراین ممکن است احساسات دردناک همراه با آن تجربه ضربه روحی از حافظه جدا شود و در واقع به بی حسی هیجانی دچار شود . این کار اگرچه فرد را به طور موقتی از درد رها می کند اما به دلیل آن که او چگونگی مدیریت سالم هیجانات را یاد نگرفته است از تجزیه به صورت مکرر و نامناسب استفاده می کند و بعد از مدتی این بی حسی هیجانی به احساسات دیگر و بخش های دیگر زندگی اش نیز سرایت می کند و درواقع فرد هم درمورد هیجانات منفی و هم درمورد هیجانات مثبت بی حس می شود .

همه ما می دانیم که تجربه احساسات ناراحت کننده دردناک است اما اگر هیچ حسی نداشته باشیم نیز دردناک است. افرادی که به بی حسی هیجانی دچار شده اند ، درد و رنج زیادی را متحمل می شوند . آن ها برای اینکه بتوانند باز هم احساسات قوی را تجربه کنند اقدام به خودزنی می کنند و برخی از آن ها نیز به مصرف مواد، رابطه جنسی بیش از اندازه و غیره روی می آورند .

 رهایی از تنش : گاهی اوقات ، تجربه درونی در هم ریختگی فرد ، احساسات و افکار تنش زایی را ایجاد می کند که فرد را مجبور می کند برای کاهش این تنش دست به اقدام بزند . خودزنی می تواند به عنوان اقدامی برای کاهش این تنش درونی باشد . برای مثال زنی که دائماً افکار خودکشی به ذهنش خطور می کند برای اینکه از این افکار رها شود خودزنی می کند تا دست به خودکشی نزند .

 تنبیه خود : برخی از افراد با خودزنی می خواهند خود را مجازات کنند . این حالت معمولاً در افرادی اتفاق می افتد که در کودکی به شدت مورد آزار قرار گرفته اند و قربانی شده اند . در رابطه آزارگر – قربانی ، قربانی از آزارگر الگو می گیرد . کلمات فرد آزارگر مانند " تو احمقی ، بی ارزشی ، تو ناتوانی " ، برای فرد قربانی درونی می شود و بعد در غیاب فرد آزارگر نیز ، فرد قربانی این کلمات را با خودش تکرار می کند . گاهی اوقات این افراد وقتی در زندگی به شدت پریشان می شوند این افکار درونی کنترل را به دست می گیرند و فرد را مجبور می کنند برای جبران بدی هایش خودزنی کند .

پیامدهای خودزنی و آسیب به خود

اگرچه بعد از خودزنی، فرد احساس خوبی را تجربه می کند اما در نهایت نتیجه این کار چیزی جزصدمه بیشتر به خود نیست . گاهی این پیامدها از علت اصلی خود زنی نیز آسیب زننده تر هستند . در ادامه با پیامدهای خودزنی بیشتر آشنا می شوید .

 احساس رهایی بعد از خودزنی کاملاً موقتی است و انجام آن به جای اینکه مشکلی را حل کند، مشکلات بیشتری را برای افراد ایجاد می کند .

 احساس رهایی بعد از خودزنی کوتاه مدت است و به سرعت جای خود را با احساس شرم و گناه عوض می کند . در ضمن شما را از یادگیری روش های سالم مدیریت استرس باز می دارد .

 نگه داشتن راز خودزنی دشوار است . شاید فرد شرم زده باشد و یا فکر می کند که هیچکس متوجه آن نمی شود . اما مخفی کردن اینکه شما چه کسی هستید یا چه احساسی دارید بار سنگینی بر دوش شما می گذارد . در نهایت ، رازداری و احساس گناه ، رابطه فرد را با دوستان ، اعضای خانواده و احساسش درمورد خودش را تحت تأثیر قرار می دهد .

 با خودزنی ، فرد حتی اگر نخواهید می تواند آسیب شدیدی به خود بزند . ممکن است خودش را با زخمی آلوده یا برشی عمیق در بدن در معرض مرگ قرار دهد به خصوص اگر مواد مصرف کرده باشد .

 فرد خودش را در معرض مشکلات بزرگتری قرار می دهد . اگر افراد یاد نگیرند چگونه از پس دردهای عاطفی خود بربیایند خطر افسردگی شدید ، اعتیاد و خودکشی آن ها افزایش پیدا می کند .

 آسیب به خود می تواند اعتیادآور باشد . ممکن است فرد این کار را انجام دهد تا احساس کنترل بیشتری داشته باشد اما بعد از مدتی می بیند که خودزنی در حال کنترل او است و در واقع این رفتار ، به یک اجبار تبدیل می شود که به نظر می رسد مقاومت در مقابل آن غیر ممکن است .

 خودزنی مشکلی را که باعث شده فرد دست به این کار بزند حل نمی کند . فارغ از اینکه در حال حاضر چقدر این فرد احساس تنهایی ، بی ارزشی و گرفتار شدن می کند ، روش های بسیار مؤثرتری وجود دارند که می توانند به او کمک کنند تا مشکلات خود را حل کنند .

در نهایت، خودزنی و آسیب به خود یکی از ابزارهای مقابله با فشارهای روحی و محیطی در افراد است که اگرچه می تواند به صورت موقتی درد عاطفی آن ها را تسکین دهد اما بعد از گذشت مدت کمی ، فرد برای به دست آوردن آرامش دوباره احساس می کند مجبور است این رفتار را باز هم تکرار کند و در واقع در یک چرخه آسیب به خود گرفتار می شود. آیا شما هم در این موقعیت قرار گرفته اید ؟ می توانید تجربیات خود را در قسمت نظرات، با ما به اشتراک بگذارید .

اگرچه بیرون آمدن از چرخه آسیب زای رفتار خودزنی بسیار دشوار است و افراد میل شدیدی به تکرار این رفتار دارند. اما برای ترک و درمان آن راهکارهایی وجود دارد که با استفاده از آن ها افراد علاوه بر تشخیص عامل محرک خودزنی ، می توانند راه های جایگزینی برای آن پیدا کنند و به این ترتیب از سلامت روان و جسم خود مراقبت کنند .

سوالات متداول

1- خودزنی در چه سنی شیوع بیشتری دارد ؟

خودزنی و آسیب به خود می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد اما شیوع آن در نوجوانی نسبت به گروه های سنی دیگر بیشتر است که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .

2- آیا افراد برای جلب توجه ، خودزنی می کنند ؟

خیر ، این یک باور غلط است . خودزنی دلایل متعددی دارد که می توانید با خواندن مقاله ، با عوامل آسیب به خود بیشتر آشنا شوید .

3- آیا امکان ترک خودزنی وجود دارد ؟

افراد بعد از خودزنی و آسیب به خود معمولاً احساس خوبی را تجربه می کنند که باعث می شود به این رفتار ادامه بدهند . با این وجود می توان با جایگزین کردن روش های سالم تر ، این رفتار را کنار گذاشت که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .